De voordelen van een familiefonds

Blog, Estate planning

De voordelen van een familiefonds

Eerder schreef ik al eens over het open fonds voor gemene rekening als alternatief voor particulieren met veel spaargeld. Bij rendementen tot grofweg 4% is dit fonds namelijk fiscaal aantrekkelijker dan sparen in box 3.

Gelukkig zitten de aandelenkoersen vanaf het begin van dit jaar weer in de lift en is het voor beleggers bijvoorbeeld ook via de verhuur van vastgoed mogelijk om wél een hoog rendement te halen. Voor diegenen is beleggen in box 3 nog steeds het meest plezierig. Als men vervolgens constateert dat het zinvol is vermogen over te dragen naar de volgende generatie(s) dan komt het besloten fonds (hierna: “Familiefonds”) in beeld.

Via het Familiefonds kan een scheiding worden aangebracht tussen de juridische eigendom (wie heeft de zeggenschap) en de economische gerechtigdheid (wie heeft recht op de opbrengsten). Dit biedt ouders een mooie kans samen met hun kinderen te beleggen en tegelijkertijd vermogen over te dragen met behoud van zeggenschap.

Wat is een Familiefonds?

In een Familiefonds brengen twee of meer participanten vermogen bijeen om voor gezamenlijke rekening te beleggen. Voor estate planning doeleinden zijn dit vaak ouders en kinderen, maar ook grootouders en kleinkinderen kunnen participeren in het fonds als dit binnen het familieplaatje past. Anders dan bij het open fonds hoeft tussen de participanten in een Familiefonds in principe geen sprake te zijn van een minimale verhouding van 90-10.

De onderlinge afspraken worden vastgelegd in de fondsvoorwaarden. Deze voorwaarden regelen onder andere wie als beheerder en bewaarder (eigenaar) van het Familiefonds optreedt. Het fondsvermogen, bijvoorbeeld een effectenportefeuille of vastgoed, wordt op naam gesteld van de beheerder/bewaarder. Dit is vaak een stichting. De participanten krijgen in ruil voor hun inleg participaties, die de economische eigendom vertegenwoordigen.

Verder bevatten de fondsvoorwaarden regels voor het doen van uitkeringen uit het Familiefonds en de overdraagbaarheid van de participaties. Om het besloten karakter van het Familiefonds te waarborgen, mogen de participaties uitsluitend overdraagbaar zijn:

  • aan het fonds zelf of aan bloed- en aanverwanten in de rechte lijn van de participant (inkoopvariant); of
  • met toestemming van alle participanten (toestemmingsvariant).

 

Familiefonds voorbeeld

 

 

 

 

 

 

Het Familiefonds fiscaal bezien

Het Familiefonds is fiscaal transparant. Dit houdt in dat het fonds geen vennootschapsbelasting betaalt, maar dat de participanten rechtstreeks in de heffing van inkomstenbelasting worden betrokken naar rato van hun aandeel in het fonds. Bij het beleggen in effecten of vastgoed leidt dit tot belastingheffing in box 3. En dat is ook precies de bedoeling als men hoge rendementen verwacht!

Als het Familiefonds vastgoed verkrijgt, is in principe overdrachtsbelasting verschuldigd. Dit geldt ook bij een latere overdracht/schenking van de participaties. Om dubbele heffing zoveel mogelijk te voorkomen, is het zinvol vooraf de juiste structuur op te zetten (zie ook hierna).

Voor collectief vermogensbeheer via een Familiefonds bestaat onder voorwaarden een vrijstelling voor de BTW. Dit kan een mooi extraatje opleveren als het beheer van de effectenportefeuille is uitbesteed aan een professionele vermogensbeheerder, die voor zijn diensten normaal gesproken een fee mét BTW in rekening brengt.

Hoe gaat het overhevelen van vermogen via een Familiefonds in zijn werk?

Bij het schenken van participaties zijn er twee varianten denkbaar:

  • De ouders brengen bij aanvang vermogen in het Familiefonds en krijgen zelf alle participaties in handen, die zij vervolgens jaarlijks aan de (klein)kinderen schenken met gebruikmaking van de vrijstelling (ruim € 5.000) en de eerste tariefschijf van 10% (tot circa € 125.000). Deze optie leent zich prima voor een gefaseerde overdracht van een effectenportefeuille.
  • De ouders schenken direct bij aanvang alle participaties in het Familiefonds aan de (klein)kinderen. Vervolgens koopt het fonds bijvoorbeeld vastgoed, dat wordt gefinancierd met een lening. Via jaarlijkse schenkingen lossen de kinderen de lening af.

Aan de schenkingen kunnen uiteraard alle gewenste clausules worden gekoppeld, zoals een uitsluitingsclausule en tweetrapsmaking. Waar lang niet altijd aan wordt gedacht, is een review van de huwelijkse voorwaarden en testamenten van de participanten. Die is echter wel belangrijk is om te waarborgen dat dat de participaties ook bij overlijden binnen de vooraf bepaalde besloten kring blijven.

Bij Watermill beheersen we al deze facetten en begeleiden wij u graag bij het opzetten van een Familiefonds en alle bijkomende zaken.

Rogier Pak
Laatste berichten van Rogier Pak (alles zien)