Het nut van een levenstestament

We denken hierbij nogal eens aan mensen op leeftijd die door bijvoorbeeld dementie niet meer in staat zijn hun financiële zaken te regelen, maar welbeschouwd biedt het levenstestament een goed vangnet voor iedere levensfase. Een ongeluk zit namelijk in een klein hoekje! Maar ook als u bijvoorbeeld veel in het buitenland verblijft of onverwachts een operatie moet ondergaan en niet weet hoe lang u uit de running bent, biedt een levenstestament uitkomst. Hierin legt u namelijk vast wie bevoegd is namens u te handelen als u dit zelf (tijdelijk of permanent) niet meer kunt.

Waarom een levenstestament opstellen?

Als u niets geregeld heeft en daar ook niet meer toe in staat bent, moet via de rechter een mentor (persoonlijke beslissingen), bewindvoerder (financiële beslissingen) of curator worden aangesteld (beiden). Vaak is dit op het persoonlijke vlak een ingrijpende procedure en bovendien hebt u op deze benoeming geen invloed. Het is dus de vraag of diegene in overeenstemming met uw wensen handelt. Een wettelijke vertegenwoordiger heeft daarnaast voor veel beslissingen toestemming van de rechter nodig, bijvoorbeeld voor het doen van schenkingen, waardoor lang niet alles mogelijk is. Met een levenstestament houdt u zelf de regie.

De inhoud van een levenstestament

Een levenstestament bestaat uit verschillende volmachten. Daarnaast biedt het levenstestament de ruimte voor persoonlijke wensen, zoals wat er met uw huis en inboedel moet gebeuren als u blijvend in een zorginstelling wordt opgenomen. Onderwerpen die u graag goed geregeld wilt hebben.

Financiële volmacht

Hierin wijst u iemand aan die bevoegd is al uw financiële zaken te beheren. Denk hierbij aan bankzaken, het beheren van uw beleggingen, maar bijvoorbeeld ook aan de verkoop van uw woning of het oversluiten van uw hypotheek zodat u een lagere rente betaalt.

Ook in het kader van estate planning kan een levenstestament een belangrijk instrument zijn. Zonder levenstestament is het aan de bewindvoerder of de curator in veel gevallen niet toegestaan om schenkingen te doen. Indien u tijdens leven een volmacht heeft gegeven, kan uw gevolmachtigde wel namens u schenken waardoor uw kinderen bij uw overlijden minder erfbelastingOp grond van de Successiewet is erfbelasting verschuldigd over alles... betalen. Let op, een schuldigerkenning is vaak niet mogelijk.

De gevolmachtigde kan ook maatregelen treffen om bij opname in een zorginstelling de eigen bijdrage voor de Wet langdurige zorg (voorheen AWBZ) te verminderen als dat wenselijk is. Dit kan door spaargeld onder te brengen in een B.V. of een open fonds voor gemene rekening.

Ondernemersvolmacht

Als u een eigen bedrijf heeft dan is het verstandig iets te regelen voor het geval u tijdelijk uit de running bent, zodat leveranciers en personeel worden doorbetaald en nieuwe opdrachten kunnen worden aangenomen. Let hierbij goed op dat een volmacht in het levenstestament niet in strijd is met (dwingende) bepalingen in de statuten of een aandeelhoudersovereenkomst.

Medische volmacht

Het levenstestament biedt ook de mogelijkheid uw medische wensen kenbaar te maken. U kunt iemand benoemen die met artsen mag overleggen over uw behandeling. Dit kan iemand anders zijn dan de persoon die u aanwijst voor uw financiële zaken.

Wie benoemt u tot gevolmachtigde(n) en toezichthouder(s) in uw levenstestament?

Vanzelfsprekend laat u zich alleen vertegenwoordigen door mensen uit uw naaste omgeving of deskundigen in wie u veel vertrouwen heeft. U kunt verschillende gevolmachtigden benoemen, bijvoorbeeld iemand voor financiële zaken en iemand anders voor medische aangelegenheden. Mogelijk wilt u wel iets regelen voor calamiteiten, maar is het niet de bedoeling dat iemand anders al meteen bevoegd is. Dit kan door te bepalen dat de volmacht pas ingaat nadat een arts schriftelijk heeft verklaard dat u uw belangen zelf niet meer kunt behartigen, bijvoorbeeld vanwege dementie.

Verder is het mogelijk een toezichthouder te benoemen. Deze persoon controleert of de gevolmachtigde in overeenstemming handelt met de richtlijnen in het levenstestament. U kunt ook bepalen dat de toezichthouder voor bepaalde handelingen van de gevolmachtigde vooraf toestemming moet verlenen, bijvoorbeeld voor de verkoop van uw woning of schenkingen boven een bepaald bedrag. Als de gevolmachtigde niet in de geest van de volmacht handelt of misbruik maakt van zijn bevoegdheden, kan de toezichthouder de volmacht intrekken.

Hoe legt u uw wensen vast in een levenstestament?

Bij voorkeur wordt een levenstestament na afstemming met uw fiscaal adviseur opgesteld in samenwerking met een notaris. Dit is niet verplicht, maar vaak wel een eis die de bank stelt. Bovendien worden uw persoonlijke wensen dan zorgvuldig opgeschreven. Het levenstestament wordt doorgaans ingeschreven in het Centraal Levenstestamentenregister, zodat iedere notaris kan onderzoeken of er een levenstestament is opgemaakt.

Bekijkt u ook eens deze checklist voor een doordacht levenstestament.