Inleiding
Het onderhoud van een windturbine wordt door eigenaren vaak uitbesteed aan een professionele onderhoudspartij met specialistische kennis. Doorgaans wordt een meerjarig onderhoudscontract afgesloten waarbij tegen betaling van een vast bedrag per jaar het onderhoud van de windturbine wordt verzorgd.
Bij de contractonderhandelingen leggen eigenaren vaak de focus op het vaste bedrag dat ze voor het onderhoud moeten betalen. Maar er is alle reden om ook kritisch te zijn op de andere afspraken die in het contract worden vastgelegd. Wat als de windturbine ondanks het uitgevoerde onderhoud toch serieuze mankementen krijgt, voor wie is dan de rekening? En wie draait er op voor de gemiste stroominkomsten bij langdurige stilstand van de windturbine?
In deze bijdrage behandel ik een aantal onderwerpen die – naast de vaste kosten van het onderhoud – aandacht verdienen bij het sluiten van een onderhoudsovereenkomst voor een windturbine op het land (onshore).
Onderhoud windturbine verplicht
Eigenaren hebben er normaal gesproken belang bij dat hun windturbine wordt onderhouden. Een goede technische staat is immers van invloed op de levensduur van de windturbine. En een langere levensduur betekent vanzelfsprekend dat de windturbine meer stroomopbrengsten zal kunnen genereren.
Maar eigenaren zijn – tot op zekere hoogte – ook verplicht om hun windturbine in een goede technische staat te houden. Dit om de veiligheid van de omgeving te waarborgen. Een dergelijke verplichting zal ook als voorschrift zijn opgenomen in de (omgevings)vergunning die ten behoeve van de windturbine aan de eigenaar is verleend.
Los daarvan bepaalt het Activiteitenbesluit dat windturbines minstens eenmaal per jaar door een deskundige moeten worden beoordeeld op onderhoud, reparaties en noodzakelijke beveiligingen (artikel 3.14 lid 1 Activiteitenbesluit). Wordt daarbij een gebrek geconstateerd of vermoed waardoor de veiligheid voor de omgeving in het geding is, dan moet de windturbine onmiddellijk buiten bedrijf worden gesteld (artikel 3.14 lid 2 Activiteitenbesluit). Pas nadat alle gebreken zijn hersteld mag de windturbine weer in bedrijf worden genomen.
Aandachtspunten onderhoudscontract windturbine
Het onderhoudscontract inclusief bijlagen en algemene voorwaarden zal normaal gesproken door de onderhoudspartij zijn opgesteld. Bij een ingewikkeld contract met talloze bijlagen kan het voor een eigenaar lastig zijn om vast te stellen wat er precies wordt afgesproken. Toch zal voor wat betreft de navolgende hoofdzaken geen onduidelijkheid mogen bestaan voordat een handtekening wordt gezet.
- Reikwijdte onderhoud: wat valt er wel en niet onder?
Over wat er precies onder “onderhoud” moet worden verstaan kan men twisten. Zijn dat alleen de door de fabrikant voorgeschreven periodieke onderhoudsbeurten of vallen preventief en reactief onderhoud van de windmolen daar ook onder?
Bepalend – en dus van belang om na te gaan – is wat er volgens het contract wel en niet onder het uit te voeren “onderhoud” wordt verstaan. De onderhoudsverplichting beperkt zich tot hetgeen onder deze definitie van onderhoud valt. Van onderhoudswerkzaamheden die daarbuiten vallen kan niet worden afgedwongen dat die zonder extra kosten ook worden uitgevoerd.
De onderhoudsverplichting kan zich beperken tot het uitvoeren van het door de fabrikant voorgeschreven onderhoudsschema, waarbij de gebruikte materialen voor rekening van de eigenaar komen. Een kostbare reparatie zoals het reviseren van een vastgelopen tandwielkast komt dan nog steeds voor rekening van de eigenaar van de windturbine.
De onderhoudsverplichting kan ook een “all-in”-karakter hebben, in die zin dat gedurende de looptijd van het onderhoudscontract alle kosten voor onderhoud en reparaties voor rekening van de onderhoudspartij zijn. Met een dergelijk contract koopt een eigenaar feitelijk het volledige onderhoudsrisico af.
Maar ook in een dergelijk geval blijft het van belang om afspraken te maken over het onderhoudsniveau. Moet er buiten het reguliere onderhoud ook preventief en reactief onderhoud gepleegd worden of is een onderhoudspartij pas verplicht in actie te komen als de windturbine niet meer functioneert? Dat zal invloed hebben op de technische staat waarin de windturbine zich na afloop van het onderhoudscontract zal bevinden. Een windturbine die tegen zo laag mogelijke kosten alleen draaiend is gehouden zal uiteraard minder goed uit de wedstrijd komen dan een windturbine waar ook preventief onderhoud aan is gepleegd. Het aangehouden onderhoudsniveau heeft dan ook invloed op de levensduur van een windturbine en de eventuele investeringen die nodig zijn om die levensduur te verlengen.
Let verder ook op eventuele zaken die in het contract uitdrukkelijk van het onderhoud worden uitgesloten. Denk bijvoorbeeld aan de transformator of schilderwerk.
- Gemiste stroomopbrengsten door stilstand: voor wiens rekening komt dat?
Als een windmolen vanwege een schade of vanwege onderhoud voor langere periode stil staat, worden er geen stroominkomsten gegenereerd. Zeker bij moderne windturbines met een groot vermogen zal de schade snel oplopen. Het is niet ongebruikelijk dat een onderhoudspartij het risico voor gederfde stroominkomen voor haar rekening neemt en hier een aparte verzekering voor afsluit. Wordt hier niets over afgesproken dan komt deze schadepost voor rekening van de eigenaar van de windturbine. Dat zal alleen anders zijn als de stilstand veroorzaakt is doordat de onderhoudspartij haar werk niet goed heeft uitgevoerd.
- Exoneraties: wanneer en tot welk bedrag?
Bij de uitvoering van het onderhoud kunnen fouten worden gemaakt met schade tot gevolg. Een verkeerd gemonteerd lager kan ertoe leiden dat de tandwielkast volledig gereviseerd moet worden. Dergelijke schades komen in beginsel voor rekening van de onderhoudspartij. Het is niet onbegrijpelijk dat een onderhoudspartij aansprakelijkheid beheersbaar wil houden en bepaalde situaties wil uitsluiten of het schadebedrag wil maximeren. Maar wees er alert op dat dergelijke uitsluitingen zich wel moeten blijven verhouden met het uitgangspunt dat een partij die tekortschiet aansprakelijk is voor de daaruit voortvloeiende schade. Gelet op de kosten van bijvoorbeeld een tandwielkastrevisie zou een windturbine eigenaar niet moeten instemmen met een beperking van aansprakelijkheid tot het bedrag ter hoogte van de laatste drie onderhoudsfacturen.
- Beëindiging: kun je tussentijds afscheid nemen of het contract overdragen?
Onderhoudscontracten hebben soms looptijden van vijf of zelfs tien jaar. Er kunnen uiteenlopende redenen zijn om het onderhoudscontract voortijdig te beëindigen of over te willen dragen.
Uitgangspunt is doorgaans dat er niet tussentijds beëindigd kan worden. Als de eigenaar als opdrachtgever desondanks de stekker uit het contract trekt wordt hij schadeplichtig tegenover het onderhoudsbedrijf. Dat kan behoorlijk in de papieren lopen omdat de schade van onderhoudsbedrijf ook de gederfde winst omvat over de periode dat het contract niet is uitgediend.
Tussentijdse beëindiging kan wel als het onderhoudsbedrijf tekortschiet door het onderhoud niet goed uit te voeren. Wanneer het onderhoudsbedrijf ook na ingebrekestelling blijft wanpresteren, kan het onderhoudscontract worden ontbonden. In die situatie is niet de eigenaar, maar het onderhoudsbedrijf schadeplichtig.
Bij een verkoop van de windturbine kan het wenselijk zijn om het onderhoudscontract te kunnen overdragen aan de nieuwe eigenaar. Gebruikelijk is dat het contract bepaalt de rechten en verplichtingen uit de overeenkomst niet zonder toestemming van het onderhoudsbedrijf overgedragen kunnen worden, maar dat dat die toestemming zonder gegronde reden niet onthouden zal worden. Bij een aandelentransactie speelt dit probleem niet. Dan blijft de contractspartij voor het onderhoudsbedrijf immers ongewijzigd. Dit ligt weer anders als in het contract een zogenaamde ‘change of control’-clausule is opgenomen. In dat geval zal ook bij een wisseling van aandeelhouder toestemming gevraagd moeten worden aan het onderhoudsbedrijf. Is te voorzien dat de windturbine binnen de looptijd van het onderhoudscontract verkocht gaat worden, dan is het raadzaam om deze clausule kritisch door te nemen en zo nodig andere afspraken te maken. Uiteindelijk is de mate van flexibiliteit en overdraagbaarheid afhankelijk van wat partijen hierover afspreken.
Inspectie bij einde onderhoudscontract windturbine
Voor een eigenaar van een windturbine is het moeilijk vast te stellen of het onderhoud goed is uitgevoerd. Zeker tegen het einde van de looptijd van het onderhoudscontract kan het van belang zijn om dit vast te stellen. Het is niet ongebruikelijk om een inspectie te laten uitvoeren door een onafhankelijke derde. Die zal kunnen rapporteren over de staat van het onderhoud en naar aanleiding daarvan kan het onderhoudsbedrijf gevraagd worden de eventuele oplospunten in orde te maken.
Slotsom
Bij het beoordelen van een onderhoudsovereenkomst voor windturbines is een centrale vraag: wat kan er misgaan en voor wiens rekening en risico komt dat vervolgens? Daarmee wordt duidelijk dat er alle reden is om verder te kijken dan alleen de vaste kosten van het onderhoudscontract. In deze bijdrage heb ik een aantal onderwerpen besproken die evenveel aandacht verdienen om misverstanden of geschillen te voorkomen.
Johan heeft jarenlang ervaring met adviseren en procederen (zowel civiel als arbitrage) over windturbines.
jdekoninggans@watermill.nl
📞 030-3074910