Een besloten fonds voor gemene rekening (hierna: “familiefonds”) wordt vaak gebruikt om vermogen bij elkaar te houden en over te dragen naar de volgende generatie(s). Via het familiefonds wordt namelijk een scheiding aangebracht tussen de juridische eigendom (wie heeft de zeggenschap) en de economische gerechtigdheid (wie heeft recht op de opbrengsten).
Wat is een familiefonds?
Bij een familiefonds brengen twee of meer participanten vermogen bijeen om voor gezamenlijke rekening te beleggen. Het instellen van een fonds is vormvrij, maar het is belangrijk de onderlinge afspraken goed schriftelijk vast te leggen al dan niet via de notaris.
Het fondsvermogen, bijvoorbeeld een effectenportefeuille of onroerend goed, wordt op naam gesteld van een beheerder/bewaarder. De participanten krijgen participaties in ruil voor hun inleg. Zij kunnen zelf de rol van beheerder/bewaarder vervullen, maar het verdient de voorkeur hiervoor een afzonderlijke stichting op te richten.
Bij een familiefonds zijn de participaties niet vrij verhandelbaar, maar uitsluitend overdraagbaar:
- aan het fonds zelf of aan bloed- en aanverwanten in de rechte lijn van de participant (inkoopvariant); of
- met toestemming van alle participanten (toestemmingsvariant).
Voorbeeldstructuur
Het is belangrijk om in de huwelijkse voorwaarden en testamenten van de participanten rekening te houden met de beperkte overdraagbaarheid van de participaties. Een familiefonds vertoont overeenkomsten met het certificerenDoor aandelen te certificeren kan een directeur-grootaandeelhouder (DGA) een scheiding... van vermogen, dat vaak gebruikt wordt voor aanmerkelijk belangaandelen.
Het familiefonds fiscaal bezien
Een familiefonds is fiscaal transparant. Dit betekent dat het fonds geen vennootschapsbelasting is verschuldigd, maar dat de participanten rechtstreeks in de heffing van inkomstenbelasting worden betrokken naar rato van hun aandeel in het fonds. Over het algemeen leidt dit tot heffing in box 3.
Vanwege het bestaan van een beheerder/bewaarder kunnen participaties eenvoudig worden geschonken aan de volgende generatie(s) met behoud van zeggenschap. Indien het fondsvermogen uit onroerend goed bestaat, kan naast schenkbelastingOp grond van de Successiewet is schenkbelasting verschuldigd over alles... ook overdrachtsbelasting verschuldigd zijn. Voor laag renderend vermogen kan een open fonds voor gemene rekening uitkomst bieden.